WIERSZEM POLSKOŚĆ BARWNYCH KOROWODÓW WYPOWIEM… - DNI KULTURY POLSKIEJ NA LITWIE

07.07.2016

 

"Litwo! Ojczyzno moja, ty jesteś jak zdrowie/ Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,/ Kto cię stracił..." brzmi  jeden z niezwykłych polskich tekstów literackich, pierwotnie wybrzmiewający: "Ojczyzno Litwo moja, ty jesteś jak zdrowie,/Ileś sercu potrzebna, ten tylko się dowie,/Kto cię stracił; a piękność twą w całej ozdobie/Ten tylko widzi, czuje, kto tęskni po tobie…”. Wracam wspomnieniami do pierwszego czerwcowego weekendu - Dni Kultury Polskiej na Litwie, w których miałam okazję uczestniczyć dzięki zaproszeniu Mazowieckiego Towarzystwa Kultury w ramach współpracy z Sekcją Literacką.

 Organizatorem Święta Polskości na Litwie, odbywającego się w dniach 5 –7 czerwca 2016 roku było Stowarzyszenie Polaków Kiejdan  (Kedainiu Lenku Draugija).  W ramach obchodów Dni Kultury Polskiej zorganizowano już XIV Festyn Kultury Polskiej „Znad Issy”
w Jaswojniach i Kiejdanach oraz III Festiwal Kultury Polskiej w Poniewieżu.

Warto zwrócić uwagę na znamienną nazwę „Znad Issy”. Issa to rzeka znana z twórczości Czesława Miłosza. W rzeczywistości nazywa się Niewiaża (szósta co do wielkości rzeka Litwy, dopływ Niemna). Autor pisał w utworze „Dolina Issy”: "Issa jest czarna, o leniwym prądzie, szczelnie obrosła łoziną, jej powierzchnia jest ledwie widoczna pod liśćmi lilii wodnych, wije się po łąkach, a pola, rozłożone na łagodnych zboczach po obu jej stronach, mają glebę urodzajną”.

Polacy są obecni na Wileńszczyźnie. Zamieszkują także i Laudę, krainę nad rzeką Lauda, między Kiejdanami, Poniewieżem i Szawlami, którą Henryk Sienkiewicz opisywał w „Potopie”. Dlatego też działające od 2000 roku Stowarzyszenie Polaków Kiejdan podejmuje działania mające na celu utrzymywanie polskich tradycji narodowych, mowy i kultury, nawiązywanie współpracy kulturalnych z polskimi organizacjami. Od 1994 prowadzona jest Szkółka języka polskiego, a od 1998 roku Polski Zespół Pieśni Ziemi kiejdańskiej Issa. Na podziw i uznanie zasługuje fakt organizacji Dni Kultury Polskiej przez panią Irenę Duchowską, prezes Stowarzyszenia Kiejdan na Litwie, wraz z rodziną i partnerami: Centrum Kultury w Jaswojniach, parafię jaswojńską, Kiejdańskie Centrum Wielokulturowe,  Oddział ZPL "Lauda".

Wielkie Święto Polskości rozpoczęło się występami Orkiestr Dętych, kapel i Mażoretek przed kościołem w Jaswojniach (Josvainiai). Na przykościelnym placu pojawiły się: Orkiestry Dęte: (Kadzidło, Soleczniki); Kapela ludowa "Jany" (Niebylec); Zespoły taneczne: "Kurpianka" (Kadzidło), "Taka paka" (Rzeszów), ZT (Soleczniki), ZT (Jaswojnie). Chóry: "Preludium" (Szczytno), "Wrzos" (Kętrzyn), "Concordia"(Dobre Miasto); Zespoły: "Pogranicze" (Szypliszki), "Kotwica" (Kowno), ,,Issa" (Kiejdany), "Pogoda" (UTW "Optymiści" - Niemenczyn); Trio Galicyjskie (Niebylec).

O godzinie 9.00 została odprawiona msza święta, oczywiście w języku polskim. Słowa skierowane do przybyłych gości napawały optymizmem i wewnętrznym spokojem. Wyśpiewane przez księdza frazy „dobrze, ze jesteś, co by to było, gdyby cię nie było” sprawiały niesamowitą radość i dodawały otuchy. Wypowiedziane już na wstępie zdanie, „nic nie dzieje się przypadkowo”, wielokrotnie podkreślane w czasie całego nabożeństwa i wznosząca się pod sklepieniem neogotyckich łuków świątyni gołębica, dawały poczucie niezwykłości miejsca, chwili i mającego nastąpić dnia.

Po mszy świętej korowód zespołów przemaszerował na plac przed Centrum Kultury w Jaswojniach, gdzie o godzinie 11.00 rozpoczął się  XIV Festyn Kultury Polskiej „Znad  Issy”.

Organizatorzy powitali wszystkie zgłoszone zespoły i grupy wokalno-taneczne oraz literatów. Był to czas na słowa uznania, wyrazy wdzięczności za chęć, za  patriotyzm, za obecność… dla występujących. Ale był to przede wszystkim czas podziękowań dla Organizatorów, zwłaszcza pani Ireny Duchowskiej. Padło wiele ciepłych, pełnych uznania słów dla poczynań Stowarzyszenia Polaków Kiejdan. Na scenie wypowiedzieli się przedstawiciele władz.
W przemówieniach wielokrotnie podkreślano, że jest jedna sfera, która łączy narody, cokolwiek by się nie działo. To kultura.

Tymczasem prezentowały się kolejno zapowiadane zespoły. Jeszcze dziś mam w pamięci barwne stroje, dźwięczne, rytmiczne melodie, pięknie rozbrzmiewające ludowymi nutami głosy i wirujące w tańcu zespoły. Jakże innym tańcu od tego współczesnego, dzisiejszego… Jeszcze dziś mam w pamięci grację, precyzję i urodę młodziutkich Mażoretek.

Po obiedzie, chwilach refleksji i integracji gości w jednej z klimatycznych restauracyjek w Kiejdanach, występy Orkiestr Dętych z Mażoretkami i kapel przeniosły się barwnym, ulicznym korowodem na plac przed gmachem samorządu Kiejdan (Kedainiai, Basanavičiaus 36). Klimatyczne, ciche i spokojne kiejdańskie uliczki zamieniały się za sprawą parady zespołów w barwną, pełną radości Polskość. Nie zabrakło śpiewu, tańca, powiewu polskich flag.

Po występach przed gmachem samorządu Kiejdan kolorowy korowód ruszył przez starówkę Kiejdan na Stary rynek pod Centrum Wielokulturowe (Senoji rinka 12).  O godzinie 17.00 w Kiejdańskim Centrum Wielokulturowym rozpoczęło się spotkanie literackie, w którym udział wzięli: Dariusz Łukaszewski z Kadzidła, Czesława Szlachta - Pytko ze Strzyżowa, Wiktor Bochenek z Niebylca, Danuta Tomko - z Kętrzyna, Urszula Tomasiuk z Siedlec, Agata Świderska  z ZO Starych Kobiałkach i Irena Duchowska z Akademii datnowskiej. Każdy zaprezentował licznie zgromadzonym gościom fragment swojej twórczości.

Następnie wystąpił chór "Preludium" ze Szczytna i ZT "Taka-Paka" z Rzeszowa, po czym uczestnicy spotkania zapoznali się z wystawą poświęconą nobliście Czesławowi Miłoszowi, przedstawioną przez panią dyrektor Centrum - Audrone Peciulyte.

O godzinie 19.00 rozpoczął się wieczór integracyjny z daniami litewskiej kuchni i występami kapel w kiejdańskiej restauracji "Aušruta" (Mickevičiaus 24). Pogoda dopisała. Podczas wieczorku integracyjnego nawiązało się wiele nowych znajomości, a dzięki wytrwałym orkiestrantom i kapelom, tańczono i bawiono się do północy.

Kolejnego dnia, 5 czerwca w niedzielę odbywał się III Festiwal Kultury Polskiej w Poniewieżu (Panevežys).  

Dni Kultury Polskiej, w których miałam okazję uczestniczyć są niezwykłym wydarzeniem kulturalno-religijno-patriotycznym. Myślę, że można nawet rzez swoistym fenomenem XXI wieku, ery świata sieci i portali społecznościowych. Podziwiam osoby pracujące nad cykliczną organizacją całego kulturalnego przedsięwzięcia, jakim niewątpliwie są Festyn Kultury Polskiej „Znad Issy” w Jaswojniach i Kiejdanach oraz III Festiwal Kultury Polskiej w Poniewieżu. Zapewne to patriotyzm najwyższej klasy,  którego oznak coraz częściej brak.

Dziękując Organizatorom, życzę niegasnącej energii do podejmowanych dzieł podtrzymywania Polskości i samych barwnych chwil w życiu. Osobiście dziękuję Mazowieckiemu Towarzystwu Kultury za zaproszenie do zachwytów Polskością.
A Czytelnikom -  radości bycia Polakami i smakowania Polskości każdego dnia, pomimo wszelkich przeciwności.

A. Świderska